Hoensbroekse Historie

Het eerste fotografisch atelier in Hoensbroek

In Fotografie, Middenstand, Personen door Lieke Willems

Het eerste fotografisch atelier in Hoensbroek

22 februari 2019

Met ingang van 1 januari 1914 komt Staatsmijn Emma officieel in bedrijf. De steenkoolmijn biedt volop werkgelegenheid wat arbeiders uit het hele land en uit het buitenland aantrekt. Het inwonertal van Hoensbroek groeit voortdurend en er vestigen zich ook steeds meer ambachtslieden, caféhouders en winkeliers in het mijndorp. Het enige wat nog ontbreekt is een fotostudio.

Als inwoners van Hoensbroek en omgeving portret- of groepsfoto’s willen laten maken, dan moeten ze hiervoor naar Heerlen.  Daar hebben drie fotografen een atelier: J.J. Cohnen in de Oranje Nassaustraat, G.A. Rheingans in de Saroleastraat en M. Kejci in de Schinkelstraat. Of men gaat naar Aken, waar tussen 1840 en 1930 maar liefst 65 fotoateliers of -studio’s zijn.
In 1926 verandert dat met de komst van het eerste fotografisch atelier in Hoensbroek aan de Heisterberg. Vanaf dan kunnen Hoensbroekenaren zich laten fotograferen in hun eigen dorp.

Hoensbroekse Historie

In 1908 opent Johann Joachim Cohnen in Heerlen een fotografisch atelier in de Oranje Nassaustraat op nummer 5, tegenwoordig 17. (Collectie L. Snijders)

Hoensbroekse Historie

Johan Cohnen jr. in zijn atelier. (Collectie L. Snijders)

Hoensbroekse Historie

De Saroleastraat in Heerlen halverwege de jaren dertig: Foto Rheingans en de ingang van het Hollandia Theater. (Collectie Rijckheyt)

Hoensbroekse Historie

Twan Segers

Hoensbroekse Historie

Advertentie uit Feestgids bij gelegenheid van de plechtige inauguratie van ’t Kasteel Hoensbroek aan Christus-Koning (1929).

Hoensbroekse Historie

Twan Segers in zijn atelier: een foto met bijzondere spiegeling.

Twan en Netje

Antonius Franciscus (Twan) Segers wordt geboren op 16 oktober 1894 in Bergen op Zoom als zoon van wapenhandelaar Johannes Antonius Segers en Maria Carolina Dietvorst. Twan vertrekt in mei 1904 naar Lokeren (B) bij Gent. Hij wordt gasfitter.
Aangetrokken door de mijnindustrie verhuist hij in oktober 1915 naar Kerkrade, waar hij op 3 juli 1918 trouwt met de Duitse fotografe Maria Katharina Forst (roepnaam: Nettchen/Netje), geboren in Kohlscheid onder Herzogenrath (D) op 31 augustus 1897 als dochter van Johann Forst en Gertrud Kever.

Twan en Netje verhuizen in mei 1919 van Kerkrade naar Heerlen en gaan vlakbij Staatsmijn Emma wonen in de Spoorstraat op nummer 6. Tegenwoordig is dit Brunssum. Al snel verhuizen zij naar de Passartweg 4 in de wijk Passart, een mijnwerkerskolonie die een jaar eerder is gebouwd naast de Emma.
De Emma produceert al vijf jaar op volle toeren steenkool. Twan gaat er werken in de Centrale bovengronds als machinist en hij draagt zorg voor de toevoer van zuurstof ondergronds.

In september 1925 krijgt Segers een bouwvergunning voor een winkel-woonhuis aan de Heisterberg nummer 29-31, nu 45. Een jaar later, in juli 1926, gaat hij op dit adres wonen en start hij een fotoatelier samen met zijn vrouw Netje die tot dan in Nuth heeft gewerkt als fotografe.
Twan en Netje houden zich allebei al sinds 1920 bezig met fotografie, maar Netje is de eigenlijke grondlegger van dit bedrijfje. Aanvankelijk blijft Twan nog als machinist werken maar de fotozaak loopt zó goed, dat hij in 1928 zijn baan opzegt.

In april 1932 krijgt hij een vergunning voor de bouw van een winkel-woonhuis met fotoatelier een deur verder op nummer 33. Een maand later wordt het bouwplan gewijzigd: naast het atelier op de plek van de ’open plaats’ komt een wachtkamer.
Op vrijdag 25 november vindt de opening van de nieuwe zaak plaats. De dag erna publiceert het Limburgs Dagblad:

FOTO SEGERS, HOENSBROEK.

Onder de meest vooruitgaande plaatsen in onze Zuidelijke Mijnstreek behoort zonder twijfel de gemeente Hoensbroek.
Gelegen onder den rook van Staatsmijn Emma is dit eenmaal kleine dorpje in luttele jaren opgegroeid tot een welvarende plaats, waar eerste klas zaken verrezen. Ook thans weer mag Hoensbroek’s Handeldrijvenden Middenstand het genoegen smaken in zijn rijen een nieuwe eerste klas zaak te zien verrijzen.
Gisteren, Vrijdag om 6 uur ’s avonds, immers opende Foto-Segers nabij Staatsmijn ”Emma” ’n foto-atelier annex foto-handel, die absoluut overgaat met een der modernste zaken van dien aard in Nederland. Het winkellokaal is keurig en smaakvol ingericht, bevat naast een keurige sorteering foto-apparaten eene opstelling van foto’s, die een kijk geven op het werk, wat al in dit atelier kan worden vervaardigd. Het fotoatelier is ruim en practisch ingericht en bevat de modernste apparaten. Tusschen winkel en atelier ligt de wachthal, die tevens op het gebied van moderniteit de bewondering van den bezoeker wekt.
Ook het laboratorium is ingericht met een kern van instrumenten, waarmede de afwerking van foto’s geschied op eene wijze, die aan alle eischen voldoet.

In december wordt het voormalige winkelhuis te huur aangeboden. Twee jaar later overlijdt Twan in Hoensbroek op 29 januari 1935. Hij is slechts 40 jaar oud geworden.

Hoensbroekse Historie

Gedeelte bouwtekening, 1925. (Collectie Rijckheyt)

Hoensbroekse Historie

'Foto Segers', Heisterberg 29. Rechts op nummer 31 zien we de ingang naar het woonhuis.

Hoensbroekse Historie

Het echtpaar Segers-Dietvorst, de ouders van Twan, bij de fotozaak aan de Heisterberg 29.

Hoensbroekse Historie

De tramhalte aan de Akerstraat tegenover de Heisterberg in 1931. Na een bezoek aan Hoensbroek staat het echtpaar Segers-Dietvorst uit Bergen op Zoom bij het wachthuisje op de tram te wachten. Links van hen staat dochter Mina en rechts zoon Twan. (Collectie R. Zwaak)

Hoensbroekse Historie

Het nieuwe woon-winkelhuis aan de Heisterberg 33, gebouwd in 1932.

Hoensbroekse Historie

'Limburgs Dagblad', 24 november 1932: aankondiging van de opening.

Hoensbroekse Historie

'Limburgs Dagblad', 31 december 1932.

Hoensbroekse Historie

In het fotoatelier, begin jaren ’30: Netje Forst, Twan Segers en neefje Mol Segers (zoon van Twans broer Cees).

Netje, Cees en Willy

Weduwe Netje wordt in maart 1936 officieel de nieuwe eigenares van de fotozaak. Zij hertrouwt met Cees Segers, de dertien jaar oudere broer van haar overleden man en weduwnaar van Jane de Groot. Samen zetten zij het fotoatelier voort.
Cees en Netje krijgen één zoon: Willy Segers. Vanaf 1957 – hij is dan 19 jaar oud – runt hij samen met zijn moeder de fotowinkel en fotografeert ook. 
Cees overlijdt op 8 december 1973 in Bergen op Zoom. Hij is 88 jaar oud geworden. In 1984 wordt 'Foto Segers' opgeheven. Netje overlijdt op 24 februari 1987 in Heerlen op 89-jarige leeftijd.

Met dank aan de familie Segers.

Lees ook: De allereerste 'selfie' ooit

Hoensbroekse Historie

Heisterberg 47, voorheen 33. Deze foto is in maart 1960 gemaakt door Willy Segers, zoon van Cees en Netje Segers-Forst.

Hoensbroekse Historie

De twee woon-winkelhuizen van Segers aan de Heisterberg nummer op 45 en 47 zoals ze tegenwoordig uitzien. Het oudste pand (links) is gemoderniseerd en het balkon boven de huisdeur is verdwenen. 
Het nieuwe fotoatelier is ingrijpend veranderd en alleen de bovenverdieping is nog herkenbaar. (Foto: L. Willems)

Hoensbroekse Historie Hoensbroekse Historie

Het laatste restje nostalgie ... Vanuit de Burgemeester Van der Kroonstraat is de achterkant van het atelier nog te zien met een klein stukje van een oude muurschildering. (Foto: F. Boumans)

Geschreven door

Lieke Willems

Ik ben gehecht aan mijn geboortegrond en altijd op zoek naar hoe het leven vroeger was. Voor mijn onderzoek maak ik dankbaar gebruik van originele archiefbronnen, geschiedkundige literatuur, de discipline genealogie en de hulpwetenschap paleografie.

Deel dit artikel

Registers van de Burgerlijke Stand met huwelijksbijlagen van verschillende gemeenten.
Rijckheyt Heerlen (RhH), 072 Gemeente Hoensbroek 1800-1940, Woningregister 1920-1940.
RhH, Bouwdossiers gemeente Hoensbroek.
Inwoners- en bevolkingslijsten van verschillende gemeenten.
Limburgs Dagblad, verschillende jaargangen.
Limburger Koerier, verschillende jaargangen.
Correspondentie met de familie Segers.