Halverwege de 19de eeuw ontstond de geïllustreerde briefkaart, prentbriefkaart of ansichtkaart. Anders dan bij de gewone briefkaart mocht op de achterkant van een prentbriefkaart alleen een korte groet van maximaal vijf woorden worden geschreven. Drukwerk versturen was immers goedkoper dan een briefkaart of brief. Schreef men vanwege de geringe schrijfruimte op de voorkant om de afbeelding heen, dan rekende de posterijen het duurdere verzendtarief van een briefkaart. Om portokosten te besparen ontstond de postzegeltaal: de plakrichting van de zegel hield een bepaalde ’gratis’ boodschap in.

Een Duitse kaart, verstuurd in 1899 vanuit Aken naar een meisje dat op het internaat in Valkenburg zit.

Deze rage kwam uit Duitsland en verbreidde zich al snel naar andere landen van Europa waaronder ook Nederland. Vooral verliefde stellen stuurden elkaar graag op die manier ’geheime’ berichten. Tot 1 april 1892 had het postbedrijf het monopolie op de prentbriefkaart. Na die datum mocht iedereen kaarten uitgeven. Uitgevers speelden dan ook handig in op de trend van de postzegeltaal en beeldden de verschillende plakwijzen met de betreffende betekenissen op kaarten af. Daarnaast gaven zij speciale codeboekjes uit. Het was per slot van rekening wel noodzakelijk dat beide geliefden dezelfde plakcode gebruikten om de postzegeltaal te begrijpen.
Maar dan was het toch geen geheime boodschap meer? Toch wel. De codes waren namelijk niet eenduidig vastgelegd en verschilden zowel landelijk als internationaal. Zo kon het gebeuren dat de ene drukker bij een diagonaal geplakte zegel de tekst ’1000 kussen’ zette en een andere drukker ’Mijn hart is niet meer vrij’. Om verwarring te voorkomen spraken geliefden dus hun eigen postzegeltaal af.

Een andere creatieve manier om geheime boodschappen aan elkaar door te geven was het schrijven van een persoonlijke tekst ónder de postzegel. Dat was niet alleen goedkoper, maar ook avontuurlijker. Verliefde stellen konden bijvoorbeeld stiekem een afspraakje maken zonder dat de familie het merkte. Maar de posterijen kenden de veelgebruikte afkorting z.o.p. (zie onder postzegel) natuurlijk ook en wie betrapt werd op fraude kreeg een boete.
De postzegeltaal won aan populariteit, bereikte haar hoogtepunt in de jaren ’50 van de vorige eeuw en werd nog toegepast tot in de jaren ’60.

Een Franse kaart uit 1920.

Een Nederlandse kaart uit de jaren '20.

Een Nederlandse uit de jaren '50.

Een Duitse kaart uit begin jaren '60.

Gedachten uitwisselen is de laatste jaren steeds onpersoonlijker geworden. Een handgeschreven kaart is bijna niet meer van deze tijd. Men kiest er steeds vaker voor om een bericht digitaal te versturen via e-mail en social media. Digitale communicatie is gratis en de geadresseerde ontvangt de boodschap vrijwel direct na verzending op de computer of mobiele telefoon.
Door deze ontwikkeling zijn de verzendkosten voor papieren post de afgelopen jaren fors gestegen en is de postbezorging teruggebracht naar vijf dagen per week. Het traditionele postkantoor bestaat al zeven jaar niet meer. Gaandeweg verdwijnen ook de oranje brievenbussen uit het straatbeeld.
En de volgende stap is …

Als deze tendens doorzet, behoren geschreven boodschappen binnenkort tot het verleden en verdwijnt daarmee ook een stukje romantiek. Geen zorgvuldig geschreven kaartje meer of een hartstochtelijke brief met gedichten, songteksten of zelfgemaakte tekeningen, maar een vluchtig getypt berichtje waarop het antwoord al dan niet een ’like’ is. Het bewaarkistje voor tastbare en waardevolle brieven is inmiddels vervangen door een 'cloud'. En van wachten op een ’spannend’ bericht is helemaal geen sprake meer.